Sedef hastalığı bağışıklık sisteminin aşırı aktif hale geldiği kronik bir hastalıktır. Nedenleri henüz tam olarak bilinmese de çeşitli genetic ve çevresel faktörlerin neden olduğu düşünülmektedir. Bu yazımızda sedef hastalığı konusuna değinecek ve sedef hastaları için çamaşır yıkama ve temizlik yapma ipuçlarından bahsedeceğiz.
Bu yazıda şu soruların cevabını bulacaksınız; Sedef hastalığı nedir? Sedef hastalığının çeşitleri nelerdir? Sedef hastalığı neden meydana gelir? Sedef hastaları hangi çamaşır deterjanı kullanmalıdır? Sedef hastaları için çamaşır yıkama ve temizlik yapma ipuçları nelerdir?
Hadi başlayalım!
Sedef Hastalığı Nedir?
Sedef hastalığı bağışıklık sisteminin aşırı aktif hale geldiği ve cilt hücrelerinin çok hızlı çoğalmasına neden olan kronik (uzun süreli) bir hastalıktır. Çoğu zaman kafa derisinde, dirseklerde veya dizlerde olmak üzere deri parçaları pullu ve iltihaplı hale gelir, ancak vücudun diğer kısımları da etkilenebilir. Bilim insanları sedef hastalığına neyin sebep olduğunu hala tam olarak bilmemektedir ancak bunun genetik ve çevresel faktörlerin bir karışımını içerdiği konusunda hemfikirlerdir (1).
Sedef Hastalığının Çeşitleri Nelerdir?
Aşağıdakiler de dahil olmak üzere farklı sedef hastalığı türleri vardır:
- Plak psoriasis: Bu en yaygın türdür ve gümüşi beyaz pullarla kaplı, kabarık, kırmızı cilt lekeleri olarak görünür. Yamalar genellikle vücutta simetrik bir düzende gelişir ve kafa derisi, gövde ve uzuvlarda, özellikle de dirseklerde ve dizlerde görünme eğilimindedir.
- Guttat sedef hastalığı: Bu tip genellikle çocuklarda veya genç yetişkinlerde görülür ve genellikle gövde veya uzuvlarda küçük, kırmızı noktalara benzer. Salgınlar genellikle strep boğaz gibi üst solunum yolu enfeksiyonu tarafından tetiklenir.
- Püstüler sedef hastalığı: Bu tipte püstül adı verilen irin dolu, etrafı kırmızı deriyle çevrili şişlikler ortaya çıkar. Genellikle el ve ayakları etkiler ancak vücudun büyük bir kısmını kaplayan bir formu da vardır. Semptomlar ilaçlar, enfeksiyonlar, stres veya bazı kimyasallar tarafından tetiklenebilir.
- Ters sedef hastalığı: Bu form, göğüslerin altı, kasık veya koltuk altları gibi deri kıvrımlarında pürüzsüz, kırmızı lekeler halinde görünür. Sürtünme ve terleme durumu daha da kötüleştirebilir.
- Eritrodermik sedef hastalığı: Bu, vücudun büyük bölümünde kırmızı, pullu deri ile karakterize, sedef hastalığının nadir fakat ciddi bir şeklidir. Kötü bir güneş yanığı veya kortikosteroidler gibi bazı ilaçların alınmasıyla tetiklenebilir. Eritrodermik sedef hastalığı genellikle iyi kontrol edilmeyen farklı bir sedef hastalığı türü olan kişilerde gelişir ve çok ciddi olabilir (2).
Sedef Hastalığı Neden Gelişir?
Sedef hastalığı, bağışıklık aracılı bir hastalıktır; bu, vücudunuzun bağışıklık sisteminin aşırı çalışmaya başlaması ve sorunlara neden olması anlamına gelir. Sedef hastalığınız varsa, bağışıklık hücreleri aktif hale gelir ve cilt hücrelerinin hızlı üretimini başlatan moleküller üretir. Hastalığı olan kişilerin derisinin iltihaplı ve pullu olmasının nedeni budur. Bilim insanları hatalı bağışıklık hücresi aktivasyonunu neyin tetiklediğini tam olarak bilmemektedir ancak bunun genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonunu içerdiği bilinir. Sedef hastalığı olan birçok kişinin aile öyküsü vardır ve araştırmacılar hastalığın gelişimine katkıda bulunabilecek bazı genleri saptamıştır. Birçoğu bağışıklık sisteminin işlevinde rol oynar (3).
Sedef hastalığının gelişme olasılığını artırabilecek bazı dış faktörler şunlardır (4):
- Enfeksiyonlar, özellikle streptokok ve HIV enfeksiyonları.
- Kalp hastalığı, sıtma veya mental sorunlarının tedavisine yönelik ilaçlar gibi bazı ilaçlar.
- Sigara içmek.
- Obezite.
Sedef Hastaları İçin Çamaşır Yıkama ve Temizlik İpuçları - 15 Önemli Adım
Sedef hastalarının da tıpkı egzama hastaları gibi çamaşır yıkarken ve temizlik yaparken belli adımlara dikkat etmesi gerekmektedir. Bu adımlar genel olarak egzamalı kişilerle benzerdir.
- Genellikle şu soru ile çok karşılaşırız; sedef hastaları hangi deterjanı kullanmalıdır? Bu sorunun yanıtı aslında basit. Pureal gibi alerjen ve kimyasal barındırmayan çamaşır deterjanlarına ve ev temizlik ürünlerine geçin. Pureal ürünleri dermatolojik olarak hassas ciltlerde test edilmiştir, hipoalerjeniktir. Ayrıca Pureal, toksik olmayan, parfüm, enzim ve boya içermeyen, içerisinde alerjen bulunmayan temizlik ürünleri üretir. Ürünler doğal, pH dengeli ve kokusuz formüle edilir.
- Giysilerinizi talimata uygun olarak yıkayın, makinenizin varsa "ekstra durulama" ayarını kullanmanızı önerir. Dilerseniz makine programı bittikten sonra tekrardan durulama yaptırabilirsiniz.
- Toz deterjanlar daha fazla kalıntı bırakma eğiliminde olduklarından sıvı deterjanları deneyin. Sıvı deterjanlar çok daha iyi çözünürler.
- Güçlü kokular veya uçucu yağlar içeren deterjanlardan kaçınılmalıdır, çünkü ister sentetik ister doğal olsun (uçucu yağ gibi) kokulu maddeler alerjendir.
- Enzim içeren deterjanlardan kaçının, alerjik reaksiyonlara neden olur ve egzamayı tetikleyebilir.
- Yeni giysileri, nevresimleri kullanmadan önce yıkayın. Çünkü yeni ürünler mağazalarda daha iyi gözükmesi için farklı kimyasallara maruz bırakılıyor. Özellikle bebeğinizin temas ettiği her şeyi (pelüş oyuncaklar, nevresim takımları, battaniyeler, ebeveyn kıyafetleri, havlular) ilk kez kullanmadan önce yıkayın.
- Her zaman deterjan kalıntısı kalmaması için yalnızca etikette önerilen miktarda veya daha az deterjan kullanın. Sert suyunuz varsa daha fazla deterjan kullanmak yerine Pureal Temizlik Karbonatı ile suyu yumuşatın.
- Çamaşır makinesini aşırı yüklemeyin, çünkü bu deterjanın çözünmesini ektiler. Çamaşır makinenize doğru miktarda giysi yerleştirmek, çamaşır deterjanının doğru şekilde çözüleceği anlamına gelir.
- Giysileri elde yıkıyorsanız, deterjanın suda çözülmesine izin verdiğinizden emin olun ve iyice durulayın. Giysilerinizi mümkün oldukça çamaşır makinesinde yıkamaya özen gösterin.
- Çamaşırlarınızı kolalamayın. Kolalar içerisinde egzama tetikleyici barındırabilir.
- Yumuşatıcı KESİNLİKLE kullanmayın. Çünkü yumuşatıcılar neredeyse her zaman kokuludur, bu da sedefi alevlendirebilir.
- Hassas cilde sahip kişilerin kıyafetlerini, nevresimlerini ve havlularını ayrı yıkamayı düşünün.
- Özellikle ilkbahar ve sonbaharda, havada giysilerinize bulaşabilecek bir dizi alerjen bulunduğunda, giysilerinizi ev içinde kurutmak yerine çamaşır kurutma makinesini kullanabilirsiniz.
- İçerisinde hiçbir alerjen bulunmayan (linalool, limonen vb.) ve bağımsız laboratuvarlarca testleri yapılmış ürünleri kullanın. Pureal Konsantresi (çamaşır deterjanı) bağımsız laboratuvarca test edilmiş ve içerisinde alerjen olmadığı kanıtlanmıştır.
- Sedef hastaları temizlik yaparken hangi temizlik ürünlerini kullanmalı sorusu da sık karşılaşılan bir sorudur. Bunun da cevabı tıpkı çamaşır deterjanı seçmek gibidir. Her zaman Pureal gibi hipoalerjenik temizlik ürünlerini kullanmaya özen gösterin.
Sedef hastalığı ve çamaşır yıkama konusundaki tüm sorularınız için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Size yardımcı olmaktan mutluluk duyarız!
Sources - Kaynakça
1. https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/psoriasis/psoriasis-clothing-bedding
2. https://www.nhs.uk/conditions/psoriasis/causes/
3. https://www.niams.nih.gov/health-topics/psoriasis
4. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/psoriasis/symptoms-causes/syc-20355840#:~:text=The%20cause%20of%20psoriasis%20isn,environmental%20factors%20play%20a%20role.