Pureal olarak amacımız sağlıklı bir evler yaratmak. Bu nedenle sıklıkla kaçınılması gereken kimyasallar hakkında bilgilendirme yazıları hazırlıyoruz. Bunlardan biri de Formaldehitler.
Formaldehitler pestisitler gibi, bilinen bir kanserojendir ve formaldehit maruziyetinin ortadan kaldırılması veya azaltılması, ailenizin sağlığı için önemli bir harekettir. İyi haber şu ki, formaldehiti evinizden nasıl çıkaracağınızı öğrendikten sonra hava kalitenizi önemli ölçüde artırabilirsiniz.
Bu yazımızda formaldehit nedir? Formaldehit ne işe yarar? Formaldehit zararları nelerdir? Hangi ürünler formaldehit içerir? gibi soruların cevaplarını bulacaksınız?
Kaçınılması Gereken Kimyasallar: Formaldehit
Formaldehit, OSB, kontrplak, MDF ve sunta gibi yapı malzemeleri olarak kullanılan ahşap ürünlerde bulunur. Üretilen bu ahşap ürünlerden, masa, kitaplık, yatak, mutfak dolapları ve daha fazlası üretiliyor. Ahşap ürünlerden kaynaklanan formaldehit emisyonları zamanla azalmasına rağmen, evde görünmeyen birçok başka kaynak vardır. Ayrıca boyalara, kaplamalara, plastik ürünlere, temizlik ürünlerine, böcek ilaçlarına, kozmetiklere, yatak kumaşlarına, deri ürünlere, yapıştırıcılara, reçinelere, sentetik kumaşlara, giysilere ve perdelere eklenebiliyor.
Formaldehit Nedir?
Formaldehit hem dış hem de iç mekan havasında bulunabilen sağlığa zararlı bir tür VOC'dir (uçucu organik bileşik). Kentsel alanlarda, duman, otomobil egzozu, endüstriyel kirlilik ve yanma yan ürünleri nedeniyle daha yüksek formaldehit konsantrasyonları, insanlar için tehlikeli toksik seviyeler oluşturabiliyor. Ne yazık ki, en yüksek seviyeler, insan yapımı formaldehit içeren ürünlerin yoğun olarak kullanıldığı evlerimizde, ofislerimizde ve okullarımızda bulunuyor (1, 2).
Evlerimizde formaldehitin tehlikelerine dair yaygın farkındalık, 1970'lerin ortalarında, insanların Urea Foam Formaldehyde İnsulation'den (Üre köpük formaldehit yalıtımı) dolayı ciddi solunum hasarı yaşayan insanlar ile başladı. Günümüzde hala pek çok üründe kullanılmaya devam ediliyor (3, 4).
Formaldehit Zararları Nelerdir?
Formaldehit kansere neden olan bir kimyasaldır yani kanserojendir. Bununla birlikte, formaldehite maruz kalma aşağıdaki sorunlara neden olur (5, 6);
1. Baş ağrısı,
2. Kaşıntılı ve/veya yanan gözler ve burun,
3. Astım, solunum güçlükleri,
4. Depresyon,
5. Uykusuzluk,
6. Zihinsel karışıklık,
7. Burun kanaması (burun kanaması),
8. Kızarıklıklar,
Astımlı kişiler formaldehite özellikle duyarlıdır. Neyse ki, evinizden birçok formaldehit kaynağını kaldırabilir ve içerideki hava kalitesini hemen iyileştirebilirsiniz.
Hangi Ürünler Formaldehit İçerir ve Formaldehitten Nasıl Kurtuluruz?
1. Sigaralar ve E-sigaralar
Sigara yüksek oranda formaldehit içerir. E-sigaralar ise sıradan sigralardan 15 kat daha fazla formaldehit içerir. Bu yüzde evinizde sigara içilmesine kesinlikle izin vermeyin.
2. Formaldehit Uygulanan Giysiler
Giysi etiketlerine dikkat edin. Giysinin aşağıdaki tarz özellikleri varsa bu giysiler genellikle formaldehit ile işlenmiştir.
1. Kırışmaz giysiler,
2. Çekmez giysiler (özellikle çekmez yün),
3. Su geçirmez giysiler
4. Leke tutmaz giysiler,
5. Terletmez giysiler,
6. Renk atmaz giysiler,
7. Küflenmez veya Güve Tutmaz giysiler.
Bu tarz özelliklere sahip giysi ve ayakkabılar genellikle formaldehit ile işlenmiştir. Evinizde sürekli olarak formaldehit yayarlar ve sağlığınız için risk taşırlar. Mümkün olduğu kadar doğal liflerden yapılmış ve işlenmemiş giysiler tercih edin.
3. Çarşaflar ve Nevresimler
Nevresim ve çarşaflar da formaldehit ile işlenmektedir. Bu nedenle çarşaf alırken GOTS sertifikalı organik veya %100 pamuk olanlarını tercih edin. Az kırışır veya kırışmaz etiketli çarşaflar tercih etmeyin.
4. Formaldehit İçeren Yastıklar
Günümüzde gittikçe artan sayıda ve formda yastıklar üretiliyor. Bu yastıklar yatış şeklinize göre veya rahatsızlığına göre değişebiliyor. Ayrıca bu yastıklar çeşitli kimyasallar kullanılarak işleniyor. Bu nedenle yastık seçerken her zaman doğal olanlarına yönelmenizi öneriyoruz. Sentetik yastıklar yerine lateks, yün, pamuk dolgu yastıklar seçin. Visko bazlı veya diğer sentetik yastıklardan kaçının.
5. Formaldehit Uygulanan Döşemeli Mobilyalar veya Perdeler
Ütülemeyen, kırışmaya dayanıklı, çekmez, buruşmaz, su geçirmez tekstillerden kaçının. Bu özellikteki ürünler genellikle formaldehit ile işlenmiştir.
Ayrıca her zaman masif ahşaptan yapılan mobilyalar seçin. MDF gibi ürünlerden yapılmış mobilyalar yüksek oradan formaldehit içerir ve evinizde sürekli olarak formaldehit yayarlar.
Eğer bu sizin için zor ise artık pek çok mobilya üreticisi formaldehit içermeyen tutkallarla yapılan mobilyalar satıyorlar. Bunu göz önünde bulundurabilirsiniz. Ayrıca herhangi bir kumaş içeren mobilya vb. almadan önce kumaşın GOTS veya Oeko-Tex standardını uygunluğunu veya sertifikasyonunu kontrol edin.
6. Cilt Bakımı, Kozmetik ve Temizlik Ürünlerinde Formaldehit
Tüm temizlik, cilt bakımı, vücut bakımı, bebek bakımı, doğal ve organik ürünlerinizin üzerindeki etiketleri dikkatlice kontrol edin. Bazı koruyucular formaldehit salınımı yapabilir. Bu yüzden içerik listesinde şu bileşenleri arayın: diazolidinil üre, imidazolidinil üre, DMDM hidantoin, kuaternium-15, 2-bromo-2-nitropropan-1,3- diol (bronopol olarak bilinir) ve sodyum hidroksilmetilglisinat.
7. Formaldehit İçeren Temizlik Ürünleri
Temizlik ürünlerine geldiğimizde ise formaldehit içerip içermediğini bilmek oldukça zordur. Çünkü doğal ve organik temizlik ürünleri üreten firmalar dahi genellikle listede en sonda yer alan koruyucuları listelemezler. Hal böyle olunca güvendiğiniz markalara yönelmek ve marka ile görüşüp endişelerinizi bildirmek oldukça önemlidir.
Pureal temizlik ürünleri formaldehit içermez, evinizde güvenle kullanabilirsiniz. Ayrıca Pureal olarak tüm içeriklerimizi kullanıcılar ile paylaşırız. Çünkü kullandığınız, soluduğunuz ve cildinizle temas eden ürünlerin içeriklerini bilmenizin hakkınız olduğunu düşünüyoruz.
8. Kimyasal Saç Düzleştiriciler ve Yumuşatıcılar
Saç düzleştiriciler ve saç yumuşatıcılar genellikle formaldehit içerirler. Bu nedenler saç dökülmesine de yol açacak formaldehit içeriği yüksek kimyasal saç düzleştirici ürünlerden kaçının.
9. Parfümler
Parfümler hakkında çok fazla kez yazı yazdık, açıklamalar yaptık ve yapmaya devam ediyoruz. Parfümler içerik listesinde tek bir içerik gibi gözükse de içerisinde 1000'den fazla kimyasal barındıran bir içeriktir. Bu içeriklerinin açıklanmamsının sebebi ise 'ticari sır' olmalarıdır.
Bu kimyasallar ftalat ve formaldehit gibi kanserojen ürünler içerirler. Parfümler tipik olarak formaldehit içeren sentetik kimyasallardan oluşur. Bu yüzden parfümsüz ürünler kullanın veya organik uçucu yağ içeren ürünler seçin.
10. Ahşap Mobilyalar, Yataklar ve Beşikler
Yeni mobilyalar ve özellikle MDF ile yapılmış mobilyalar yüksek oranda formaldehit salınımı yapar. Zaman geçtikçe formaldehit seviyeleri düşse de formaldehit maruziyetinizi azaltmanın en iyi yolu masif ahşap mobilyalar satın almaktır.
Siz uyurken vücudunuz gece kendini onarmaya ve yenilemeye çalışır. Bu yüzden sadece çarşaf ve yastıklarınızı değil, karyolanızı da dikkatlice düşünmelisiniz. Masif ahşap karyolaları tercih edin. Masif ahşap, formaldehit içermediği için özellikle çocuk yatakları için de harika bir seçenek.
Evinizdeki Formaldehiti Azaltmak İçin İpuçları
Yukarıda size yaygın olarak formaldehit içeren ürünlerden bahsettik. Evinizde ise genel oral formaldehiti azaltmak için yapabilecekleriniz var. İşte evinizde formaldehiti azaltmak için yapabileceğiniz birkaç ipucu;
- Evinizde HEPA filtreli hava temizleyici kullanın. HEPA filtreli hava temizleyiciler harika birer VOC (zararlı gaz) emicidir. Tüm HEPA filtreli hava temizleyiciler formaldehiti temizleyemez. Bunun için özellikle Dyson gibi formaldehiti de temizleyen hava temizlik cihazları edinin.
- Evinizdeki sıcaklığı ve nemini normal seviyelerde tutun. Bu oldukça önemlidir. Çünkü formaldehit özellikle nem ve sıcaklığa göre salınımı artar. Nemi ve sıcaklığı her zaman optimum seviyede tutun.
- Evinizi sık sık havalandırın. Her gün 15 dakika evinizin penceresini açın ve evinizi havalandırın. Eğer evde alerjik biri varsa özellikle polen sezonlarında pencere açmak yerine evinizdeki hava temizleyiciyi yüksek seviyede çalıştırın.
- Temizlik ürünleri evinizde kullanılmasa dahi formaldehit yaymaya devam ederler. Bu yüzden her zaman Pureal gibi formaldehit içermeyen ev temizlik ve deterjan ürünleri kullanın.
- Eviniz havasını temizlemek için belli aralıklarda Pureal Derin Temizlik Prosedürünü uygulamayı unutmayın! Derin Temizlik Rehberimiz için tıklayınız.
Sources - Kaynakça
1. https://www.lung.org/clean-air/indoor-air/indoor-air-pollutants/formaldehyde
2. https://www.cdc.gov/niosh/topics/formaldehyde/default.html#:~:text=Formaldehyde%20(CH%E2%82%82O)%20is%20a%20colorless,antiseptics%2C%20medicines%2C%20and%20cosmetics.
3. https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Formaldehyde
4. https://www.epa.gov/formaldehyde/facts-about-formaldehyde
5. https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/substances/formaldehyde
6. https://www.cancer.org/cancer/risk-prevention/chemicals/formaldehyde.html
İlginizi çekebilir: BPA Nedir?