Günümüzde sağlıklı ve sürdürülebilir giyim nasıl seçilir? sorunsalı merak edilen konular arasında. Moda endüstrisinin “Yavaş Moda” veya “Etik/Sürdürülebilir Moda” hareketini biliyor muydunuz? Bu daha az bilinen hareket, insanlık dışı çalışma uygulamaları, tekstil kirliliği (dünyadaki sera gazlarının %8,1'ini oluşturan), haksız ticaret, kimyasallara maruz kalma, aşırı su kullanımı gibi çeşitli etik sorunları kapsayan “Hızlı Moda”ya yanıt olarak ortaya çıktı.
Ancak hızlı moda ile ilgili sorunlar, insan hakları ve çevresel kaygılarla sınırlı değildir. Daha az bilinen gerçek, tekstil toksinlerinin kullanıcıyı nasıl doğrudan etkilediğidir. Örneğin, alev geciktirici kimyasallarla işlenen sentetik polyesterden yapılan bir çocuk pijamalarını ele alalım. Bu kimyasalların kanserojen olduğu kanıtlanmıştır ve kumaş üzerinde neredeyse süresiz olarak kalacak şekilde tasarlanmıştır. Yani çocuk o pijamalarla uyuduğu her gece onlara maruz kalıyor. Peki ama sağlıklı ve sürdürülebilir giyim nasıl seçilir? İşte cevabı...
Giysilerde Bulunan En Yaygın 5 Kimyasal
Aşağıdaki liste yalnızca tekstil endüstrisinde kullanılan en zararlı kimyasalların listesidir. Gerçek liste çok daha uzundur...
Alev Geciktiriciler—Bu kimyasal kokteyllerin kanserojen aktiviteleri kanıtlanmıştır ve ayrıca beyni, tiroidi, üreme sistemini ve tüm endokrin sistemini bozarlar. Giyim sektöründe alev geciktiriciler en çok bebek veya çocuk pijamalarında ve bornozlarında bulunuyor (1).
Formaldehit—Kanseri her aşamada etkiler, ayrıca astımın alevlenmesine, cilt tahrişine ve göz, burun ve boğaz sorunlarına neden olabiliyor. Giysilerdeki kırışıklıkları azaltmak için kullanılan kimyasal işlemin bir parçasıdır. Kırışıksız, kırışık dirençli, antistatik veya "bakımı kolay" giysilerde bulunması çok daha yüksektir. Amacı, giysinin ömrü boyunca kırışıklıkları ve statikliği önlemek olduğundan, birden fazla yıkama ile tamamen çıkarılmıyor (2).
Su Geçirmez ve Leke Tutmaz Kimyasallar - Kısırlık, kötü kolesterol düzeylerinde artış, preeklampsi ile bağlantılı per- ve polifloroalkil maddeler (PFAS) adı verilen toksik bir kimyasal sınıfını içerir. Doğum kusurları, kalp hastalıkları, kanserler ve çocuklarda gelişim sorunları gibi pek çok rahatsızlıkla ilişkilendirilmiştir. Bunlar en yaygın olarak dış mekan ekipmanlarında, leke tutmaz etiketli ürünlerde bulunabiliyor (3).
Ftalatlar—Bu kimyasallar tipik olarak plastiklerde ve spor giyim, dış giyim, kot pantolon vb. dahil sentetik ve teknik maddelerden yapılmış giysilerde bulunabilir. Ftalatların kanserler, obezite, endokrin ve üreme sorunları ile bağlantılı olduğu ve yıkandıktan sonra giysilerde kaldığı gösterilmiştir (4).
Plastikler—Polyester, naylon, akrilik veya poliamidden yapılan sentetik kumaşlar, kumaş biçiminde plastiktir. Bunlar, yapıldıkları kimyasallar nedeniyle sağlığımız için tehlikeli olabilir ve bu mikro fiberler yıkama sırasında dökülerek suyumuzu kirletir.
Giysilerdeki Zararlı Kimyasallardan Kaçınmanın Birkaç Basit Yolu
- Doğal liflerden yapılan kumaşları seçin. En güvenli kumaşlar %100 doğal malzemelerden yapılır. Mesela; Pamuk (Mümkün oldukça organik pamuk seçin) Kenevir, Keten, Yün ve diğerleri
- Ürünleri ilk aldığınızda yıkamanızı tavsiye ediyoruz. Bu basit uygulama, pek çok kontakt dermatit vakasına neden olan sentetik kumaşlarda yaygın olarak kullanılan tonlarca kimyasalı, toksin barındıran tozu ve boyaları temizleyebiliyor.
- Giysilerinizi toksik olmayan çamaşır deterjanları ile yıkayın. Giysilerdeki kimyasallardan kaçınmak için ekstra çaba göstermelisiniz. Bu çerçevede onları zehirli çamaşır deterjanları ve yumuşatıcılar uzak tuttuğunuzdan emin olun! Pureal giysilerdeki toksik kimyasalları giderir ve size temiz bir giysi sunar. Pureal Çok Amaçlı Tüm Ev Temizlik Konsantresi kokusuz, %100 doğal ve toksik olmayan, süper etkili ve tamamen biyolojik olarak parçalanabilen bir çamaşır deterjanı haline getirilebiliyor. Ayrıca giysilerin parlatılmasına ve lekelerin çıkarılmasına yardımcı olmak için Pureal Oksijenli Doğal Leke Çıkarıcıyı da deneyebilirsiniz.
- Son olarak eski giysiler veya eski giysilerden yapılan yeni giysileri satın alın. Eski giysi satın almak, çevre kirliliğini ve kimyasallara maruz kalmayı azaltmanın bir yoludur. Çevresel olarak, yeni bir giysi üretmek için büyük miktarda doğal kaynak ve insan gücü gerekir. Örneğin, tek bir kot pantolon üretmek için yüzlerce litre su gerekiyor! Pek çok kot pantolon markasının temiz suyun zor ulaşıldığı gelişmekte olan ülkelerde üretildiği göz önüne alınmalıdır.
Son olarak giysilerinizin temizliği ve yapacağınız doğal bakım da oldukça önemlidir. Bu şekilde giysileriniz yıpranmadan uzun süre kullanabilirsiniz. Pureal temizlik ve çamaşır ürünleri doğal, bitki ve mineral bazlı içeriğe sahiptir. Kumaşları yıpramadan derinlemesine temizler ve bakım yapar. Size uzun süre kullanabileceğiniz, temiz ve bakımlı giysiler sunar. Pureal çamaşır temizlik ürünlerini incelemek için tıklayın.
Sources - Kaynakça
1. https://www.niehs.nih.gov/health/topics/agents/flame_retardants/index.cfm
2. https://www.cdc.gov/niosh/topics/formaldehyde/default.html#:~:text=Exposure%20to%20formaldehyde%20can%20irritate,duration%2C%20and%20work%20being%20done.
3. https://www.atsdr.cdc.gov/pfas/health-effects/index.html
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8157593/
İlginizi çekebilir: Sağlıklı Bir Ev Yaratmak İçin İpuçlar (Mutfak, Banyo, Yatak Odası Dahil)